رنگ طبیعی پوست به سه عامل، هموگلبین، کاروتنوئید و پیگمان ملانین بستگی دارد، که عامل سوم عامل اصلی تعیین کننده رنگ پوست است و اختلافات نژادی و جغرافیایی در رنگ پوست مربوط به این رنگدانه است .
عواملی که می‌تواند روی میزان و کیفیت رنگدانه‌ها و سلول‌های رنگدانه‌ساز تاثیر بگذارد و باعث تغییر رنگ پوست و ایجاد لک‌های تیره صورت شوند عبارتند از: بیماری‌ها و اختلالات ارثی و ژنتیکی، بیماری‌های سوخت و ساز سلولی، بیماری‌های هورمونی، بیماری‌های التهابی، عفونت‌های موضعی پوست، عوامل شیمیا یی، دارو ها ،علل تغذیه‌ای شامل کمبود ویتامین‌ها و سوء تغذیه و بالاخره بدخیمی‌های پوستی.
تیره‌شدن پوست
تیره‌شدن پوست یا هیپرپیگمانتاسیون دلایل مختلفی دارد. تشخیص آن به مکان ایجاد شدن تیرگی، چگونگی ظاهر پوست، احساس خارش یا درد و شرایط فردی بستگی دارد. علل بیماری شامل:
- استاز وریدی: این اصطلاح کاهش سرعت جریان خون به‌ویژه در پاها را توصیف می‌کند. این بیماری در افرادی که مبتلا به نارسایی احتقانی قلب هستند و یا آن‌هایی که رگ‌های واریسی دارند بروز می‌کند. اثری که این بیماری بر روی پوست می‌گذارد را درماتیت استاز می‌نامند. علائم و نشانه‌های آن شامل ورم پا، جای زخم و زخم‌های عمیق و زخیم شدن و تیره شدن تدریجی پوست است. این تغییر رنگ در قوزک پا رایج است.
- ملاسما: تیره‌شدن پوست صورت را ملاسما می‌گویند. این بیماری بیشتر در خانم‌های باردار و گاهی در آن‌هایی که قرص ضد‌بارداری مصرف می‌کنند، بروز می‌کند. خانم‌های جوان که پوست تیره دارند و آن‌هایی که در مکان های آفتابی زندگی می‌کنند بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. استفاده از کرم‌های ضد آفتاب و کرم‌های سفید‌کننده ملایم راه درمان این بیماری است.
- ماه‌گرفتگی: اگر قسمتی از پوست برای تمام عمر تیره بماند آن را ماه‌گرفتگی می‌نامیم. خال‌های شیر‌قهوه به رنگ قهوه با خامه هستند. آن‌ها در هر جایی از بدن ظاهر می‌شوند و معمولا بی‌ضرر هستند. با این حال ازدیاد خال‌های شیر‌قهوه نشانه‌ی مشکلات ژنتیکی است و باید به پزشک مراجعه کرد.
قرمز‌شدن پوست
قرمز‌شدن پوست معمولا نشانه‌ی خارش پوست، جراحت و وجود دانه‌های حساسیت است. دور ماندن از موارد محرک باعث می‌شود تا پوست خود به خود درمان شود و اثر قرمزی از بین برود. بااینحال برخی از قرمزی‌های پوست به راحتی درمان نمی‌شوند.
- روزاسه: این اختلال بیشتر در میان افرادی که پوست لطیفی دارند رایج است. البته در هر فردی امکان بروز آن وجود دارد. روزاسه با افزایش احساسی مانند گرگرفتگی و سرخی بسیار آغاز شده و تبدیل به سرخی دائمی می‌شود. این حالت گاهی با رنگ‌های خونی برجسته و ضخیم و پوستی ناهموار و برآمده همراه است. برای درمان باید از محرک‌هایی مانند غذاهای تند، محلول‌های شستشوی خاص و دماهای بسیار خودداری کرد، کرم ضد آفتاب مصرف کرده و از داروهای تجویزی و غیر تجویزی استفاده کنیم. آنتی بیوتیک‌های دهانی مانند تتراسایکلین یا دوکسی سیکلین و یا آنتی‌بیوتیک‌های موضعی مانند مترونیدازول می‌توانند به درمان روزاسه کمک کنند. داروهای قوی‌تر مانند رتین‌آ هم ممکن است تجویز شوند.
- لکه‌های ماه‌گرفتگی قرمز: چند نوع از ماه‌گرفتگی وجود دارد که باعث بوجود آمدن لکه‌های قرمز و شرابی رنگ بر روی پوست می‌شود. “نیش لک لک” به قسمت‌های قرمز کم‌رنگی بر روی پشت گردن اطلاق می‌شود. این علائم در کودکی از بین می‌روند اما گاهی ممکن است تا بزرگسالی هم باقی بمانند. علائم مشابهی هم ممکن است بر روی پیشانی و پلک‌ها ظاهر شوند. این علائم تا سن دوسالگی ناپدید می‌شوند. لکه‌های شرابی، قرمز و ارغوانی تیره که در اثر شکل‌گیری نادرست رگ‌های خونی بوجود می‌آیند، مادام‌العمر هستند. این لکه‌ها گاهی علامتی برای یک بیماری نهفته است. بنابراین باید درباره‌ی آن‌ها با یک پزشک صحبت کرد.
روش های درمان تیرگی و قرمزی پوست:
- لیزر Ellipse
- میکرونیدلینگ
میکرونیدلینگ
میکرونیدلینگ(Percutaneous Collagen Induction Therapy) که به درمان تحریک کلاژن سازی یا PCI نیز معروف است نوعی روش تحریک مکانیکال جهت ترمیم آسیب‌های ساختاری پوست است که منجر به بازسازی بافت آسیب دیده و تغییر یافته می‌گردد. هدف این درمان، بهبود ظاهر و عملکرد پوست می‌باشد. طی فرایند میکرونیدلینگ، با استفاده از سوزن های بسیار ریز، میلیون‌ها میکروکانال در اپیدرم و درم ایجاد می‌گردد.
وارد کردن سوزن‌ها به داخل پوست، باعث افزایش انتشار فاکتورهای رشد از فیبروبلاست‌ها، پلاکت‌های خونی و بهبود عملکرد فاکتورهای رشد alpha و Beta می‌گردد. این فرایند منجر به افزایش تولید کلاژن و الاستین توسط فیبروبلاست‌ها می‌شود. کراتینوسیت‌ها نیز به محل نیدلینگ در اپیدرم منتقل شده و در آنجا تکثیر می‌شوند و در نتیجه باعث افزایش ضخامت اپیدرم می‌گردند.
در این روش نفوذ سوزن به داخل پوست می‌بایست به حدی باشد که خونریزی‌های ظریف داخل پوستی ایجاد گردد (pin point bleeding) .در میکرونیدلینگ اپیدرم سوراخ می‌شود اما تخریب نمی‌شود، بنابراین اپی تلیال در مدت زمان کوتاهی بازسازی شده و در نتیجه دوران نقاهت پس از درمان بسیار کوتاه خواهد بود.